Uşağı güvəcə necə öyrətməli?

      Bəzən valideynlərin belə bir söhbətinin şahidi oluruq.Mənim uşağım 1.2 yaşında tualetini artıq güvəcə edirdi.Başqa biri isə deyir : “Mənim balam isə 1.5 yaşından güvəcə gedir “.Sanki övladlarının buna tez öyrənməsi ilə öyünürlər.Bəzi valideynlər isə uşaqlarını güvəcə öyrədərkən zor tətbiq edirlər. Deməliyik ki , bu düzgün deyil. Uşağı güvəcə zorla otuzdurmaq olmaz. Araşdırmalara görə, insan şəxsiyyətinin qərarlılığının əsası 2-3 yaşlarında əmələ gəlir.Elə bu dönəm güvəcə öyrənmə mərhələsi ilə eyni vaxta təsadüf edir.Gəlin, ilk olaraq anlamağa çalışaq ki,uşağın “çiş” və ya “kaka” etməsi onun üçün nə deməkdir. Prosesə onun gözü ilə baxsaq,görərik ki,o, özünə aid olan bir şeyi verib –verməmək və bunu necə etmək qərarını özü verir.Uşaq hələ buna hazır deyilsə, siz nə etsəniz də nəticə olmayacaq.Belə olan halda,siz uşağın güvəcə hazır olub-olmadığını haradan biləcəksiniz?

Aşağıdakı hallarda uşağınızın güvəcə hazır olduğunu söyləmək olar:

• ·        Əgər uşağınız 16 ayını arxada qoyubsa;
• ·        Sadə əmrləri yerinə yetirə bilirsə (gəl,topu gətir,sağ ol və s.);
• ·        Qəbzlik problemi yoxdursa
• ·        Sadə təqlid bacarıqları varsa
• 
  

      Bunun üçün onda,ilk növbədə ,özünə inam yaratmaq lazımdır .Əgər uşaq bezini batırıbsa ,heç vaxt ona “ayıb olsun”,”nə pis iy gəlir” və s.kimi sözlər deməyin .Bezin içindəkini onun gözü qarşısında güvəcə boşaldın ,sonra atın.Bununla,uşaq güvəcə olan əlaqəni anlayacaq .Çalışın  ki, güvəci hər zaman onun gözü qarşısında qoyasınız .Paltarla belə olsa ,ora oturmasına icazə verin.İstəmirsə ,məcbur etməyin.Evdə böyük uşağınız varsa, onun güvəcə oturduğunu balacaya göstərin,yoxdursa böyüklərin ayaqyoluna getdiyini göstərin.Təəcüblənməyin! Bu yaş dövründə uşaqlar böyüklərı təqlid edir və öyrənmələri bu yolla baş verir.Çalışın ki, uşağı güvəcə otuxdurarkən ona vədlər verməyəsiniz.Çünki bəzən verdiyiniz vədə əməl etmirsiniz və yalançı vəziyyətinə düşürsünüz.Və ya vədlərə əməl etsəniz belə ,uşaq hər dəfə güvəcə getmək üçün sizdən bir şey istəyəcək.Siz ona sadəcə ona “Afərin!”deyin.Öz  jestiniz ,mimikanız və ya sözlərinizlə onda inam yaradın.

     Unutmayın ,əgər uşağınız sağlamdırsa ,heç bir əqli və fiziki problemi yoxdursa , 1.8-3 yaş arası  o , mütləq güvəcə özü oturacaq.Bu bir neçə ay əvvəl və sonra da ola bilər .Çünki hər bir uşaq individualdır və bu, onun inkişafında özünü büruzə verir.

Bəs, övladınızın fiziki və əqli qüsüru varsa,onda necə?

     Bu zaman siz ikiqat səbirli olmalısınız .Əgər inkişaf  yaşa uyğun getmirsə ,güvəcə öyrətmə prosesi xeyli uzanacaqdır.İşi demək olar ki, sizin iradəniz həll edəcək.İstər  normal ,istərsə də problemli uşaqlar əzələ sistemi tam kontrol edə bilmirlər.Güvəcə öyrənmə sırasında tez-tez altlarını isladırlar.Bu , onların özlərndən asılı deyil.Bu səbəbdən , onları danlamayın!Bu hadisə problemli uşaqlarda daha tez-tez baş verəcək.Siz daha inadkar olun.Evim batır ,yataqlar batır və s.kimi söhbətlər heç də işə yaramayacaq.Siz onun(“çiş və “kaka”edərkən) üz ifadəsinə fikir verin.O mütləq sizə bir siqnal verəcək . Yemək və çay saatından nə qədər sonra tualetini etdiyini izləyin.Hər dəfə özünü batırdıqdan sonra güvəci ona göstərib , səbir və sevgi ilə deyin : “Bax, balam bura etmək lazımdır “Bezi güvəcə boşaltma hadisəsini tətbiq edin.Bir sözlə , qüsurlu uşaqlarda problemin dərəcəsindən asılı olaraq ,yanaşma da müəyyən dərəcədə dəyişilməlidir.İstənilən halda sizdə hər şey alınacaq.

Uğur İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri: Psixoloq Kəmalə Əliyeva